Fysieke belasting

Algemene informatie

Wat is fysieke belasting?
Tijdens het werk, sporten en bijvoorbeeld achter de pc wordt ons lichaam belast. Dit heet lichamelijke belasting of fysieke belasting. In het algemeen betreft dit dan de belasting van het houdings- en bewegingsapparaat. Bijvoorbeeld de belasting van de rug, de spieren en botten in schouders, armen en benen. In de beveiliging zijn ook onregelmatige diensten en avond- en nachtdiensten een extra lichamelijke belasting, dat voelt u door vermoeidheid of bijvoorbeeld minder weerstand. De gemiddelde beveiliger is of veel onderweg; staand, lopend en met de auto of doet juist veel zittend werk, ook dat kan een belasting zijn.

Fysieke belasting in de beveiliging

Weet u welke risico’s uw werk met zich meebrengt? In de beveiliging leidt lichamelijke belasting vaak tot klachten.

  • Bijna één derde (31,3%) van de beveiligers loopt een verhoogd risico op klachten.
  • En 20% daarvan kan daardoor beperkingen krijgen, iemand kan bijvoorbeeld niet meer lang staan of soms helemaal niet meer werken.

Net als bij het sporten kan lichamelijke overbelasting ontstaan wanneer uw draagkracht wordt overschreden. U doet dan meer met uw lichaam dan uw lichaam aan kan. Dit heet overbelasting. Voor iedere beveiliger ligt de draagkracht anders! Wat voor de één zwaar of belastend werk is gaat de ander prima af. De ene persoon is misschien meer getraind, heeft van nature sterkere botten of grotere spieren. Bovendien kunt u door ervaring of training uzelf bepaalde manieren aanleren om zwaar werk met gemak (of binnen gezonde grenzen) te doen.

 
 
Daar heb ik geen last van!
Of toch wel? Wat u doet en hoe u dat doet bepaalt de belasting op uw lichaam. Het Servicecentrum heeft voor veel functies een functiebelastbaarheidsprofiel gemaakt. Voor meer informatie hierover kijk op www.beveiligingsbranche.nl/arbocatalogus/.
Wanneer loopt u risico?
Wanneer u meer belasting krijgt dan u aan kunt, kunt u op de lange termijn klachten krijgen. Vaak komen die klachten voort uit een combinatie van belastende factoren. Bijvoorbeeld een slechte werkhouding tijdens zwaar tillen of één houding lang aanhouden terwijl u veel kracht zet. Lang stilstaan op post en daarna een sprintje trekken. Scheef zitten in een warme auto en zonder jas aan de kou in naar een gebouw. En denk aan statische belasting. Persoonlijke eigenschappen spelen ook een rol. Denk aan geslacht, leeftijd, lengte, gewicht en aanleg, maar ook of u veel beweegt in uw vrije tijd en thuis voldoende kunt ontspannen.
Hoe herken je lichamelijke overbelasting?
Het is altijd goed om te luisteren naar uw lichaam. Pijn is een sterk signaal, maar ook een tintelend gevoel, gevoelige en vermoeide spieren zijn signalen. Soms kan overbelasting slijtage veroorzaken, waar u eerst geen last van had. Statische belasting is een goed voorbeeld van een overbelastende situatie waar u in het begin weinig van merkt.
Te zwaar belast, wat dan?
De klachten door overbelasting zijn afhankelijk van de lichaamsdelen die te zwaar zijn belast en de vorm van overbelasting. Mensen ervaren pijn en ongemak ieder op hun eigen manier. Het kan zelfs voorkomen dat u tijdelijk of blijvend arbeidsongeschikt wordt. Wanneer u voelt dat u teveel belast wordt, maar nog geen ernstige pijnklachten hebt, kunt u dit het beste met uw leidinggevende bespreken. In overleg kunt u samen of met bijvoorbeeld een bedrijfsarts oplossingen bedenken. Wanneer u al wel ernstige pijnklachten hebt en medicijnen gebruikt, is het belangrijk om uw leidinggevende te informeren. U kunt uw werk aanpassen zodat u sneller herstelt!
Voorkomen van lichamelijke overbelasting
U bewust zijn van de gevaren van overbelasting is al een grote stap in de goede richting. U kunt bijvoorbeeld een paar dagen tijdens uw werk bewust bezig zijn met de bewegingen die u maakt. U kunt ook een voorbeeld nemen aan collega’s met meer ervaring. Hoe gaan zij om met verschillende vormen van belasting? Voor sommige specifieke situaties hebben werkgevers eigen richtlijnen en speciale cursussen. Vraag hiernaar bij uw leidinggevende of bij P&O. Samen met de werkgever heeft u de verantwoordelijkheid om te kijken of het werk lichamelijk niet te zwaar is voor u en het eventueel aangepast moet worden.
Verschillende mogelijkheden om lichamelijke belasting op het werk te verminderen
  • Organisatorische maatregelen: denk hierbij aan pauzes of taakafwisseling om eenzijdige belasting te voorkomen.
  • Technische maatregelen: bijvoorbeeld uw werkplek aanpassen, goede materialen, licht, frisse lucht en niet teveel lawaai.
  • Informatie, voorlichting en training: u krijgt inzicht in de belasting in uw functie en hoe u zo goed mogelijk met die belasting kan omgaan.
  • Begeleiding: persoonlijke begeleiding om individuele aanpassingen van de werkplek of de werkinhoud door te voeren, waardoor lichamelijke belasting vermindert.
Wat wordt er verwacht? Algemene inleiding
Ook binnen beveiligingsbedrijven is de aandacht voor lichamelijke belasting de laatste jaren geprofessionaliseerd. Denk hierbij aan de aandacht voor (auto)stoelen, bureaus, kleding, afspraken op locatie, opleiding en voorlichting. Vaak worden er preventieve maatregelen genomen om lichamelijke overbelasting te voorkomen. Toch is ieder mens anders en ervaart iedereen belasting in een bepaalde functie op zijn eigen manier.
Voorkomen is beter dan genezen. Wees ook alert op statische belasting. Denk actief mee over verbeteringen op het gebied van lichamelijke belasting en bewaak je gezondheid én die van uw collega’s door uzelf dynamisch te belasten!
Wat wordt er van de werknemer verwacht?
  • U bent samen met uw leidinggevende en werkgever verantwoordelijk voor uw eigen gezondheid. Wanneer u een te zware of te lichte lichamelijke belasting voelt, bespreek dat dan met uw leidinggevende. Neem de signalen van uw lichaam serieus. Samen kunt u kijken welke oplossingen er zijn om uw werk te verlichten of aan te passen.
  • U bent bekend met en u houdt u aan de arbovoorschriften die gelden binnen uw bedrijf en voor uw functie.
  • U praat mee wanneer het onderwerp lichamelijke belasting in het werkoverleg wordt besproken.
De verantwoordelijkheid van de leidinggevende
Als leidinggevende bent u goed op de hoogte van de verschillende manieren waarop werknemers in hun functies worden belast en u staat open voor werknemers die aangeven last te hebben van lichamelijke overbelasting. U maakt, door het als agendapunt op te nemen in het werkoverleg, lichamelijke belasting bespreekbaar en u betrekt uw werknemers actief bij de aanschaf van nieuwe materialen en meubilair. Het is belangrijk dat uw werknemers ook bij de opdrachtgever de beschikking hebben over goed materiaal en u denkt structureel mee aan de verbetering van de arbeidsomstandigheden. Ook wisselt u regelmatig ervaringen uit om zo uw werknemers van de beste materialen, kennis en kunde te voorzien!
De verantwoordelijkheid van de P&O’er of werkgever
Als P&O’er of werkgever bent u verantwoordelijk voor het gehele arbobeleid. Ter ondersteuning kunt u gebruik maken van de door het Servicecentrum particuliere beveiliging ontwikkelde functiebelastbaarheidsprofielen. De branche RI&E en functiebelastbaarheidsprofielen zijn via http://www.beveiligingsbranche.nl/arbocatalogus/ te downloaden. U kunt maatregelen nemen voor het werk in het algemeen en persoonsgericht.
Enkele werkgerichte preventieve maatregelen: u verhoogt de regelmogelijkheden (indeling van werkzaamheden met aandacht voor afwisseling in lichamelijke belasting) door de werknemers zelf en u ziet toe op aandacht voor afwisselende en gezond uitgevoerde werkzaamheden. Daarnaast bevordert u het gebruik van nieuwe ergonomische aanpassingen en zorgt voor een volledige en actuele RI&E en functiebelastbaarheidsprofielen.
Persoonsgerichte preventieve maatregel: u selecteert personeel ook op lichamelijke belastbaarheid. U geeft voorlichting over het gebruik van materialen, middelen en een gezonde levensstijl en vergroot de belastbaarheid van werknemers door verbetering van vaardigheden.
De rol van de OR of PVT’er
Als ondernemingsraadlid of personeelsvertegenwoordiger bent u óók werknemer en kent u de specifieke belastingsaspecten die horen bij uw functie. Daarnaast bent u algemeen bekend met de risico’s die bepaalde functies met zich meebrengen in het kader van lichamelijke belasting. U bent alert op signalen van lichamelijke over- of onderbelasting. Bijvoorbeeld door overleg met de achterban of overleg met de bestuurder. U kunt ervoor zorgen en stimuleren dat er regelmatig open werkoverleg plaatsvindt waarin ook het onderwerp lichamelijke belasting wordt besproken. Ook bent u betrokken bij de totstandkoming, uitvoering en evaluatie van de RI&E.
 

Definities

Definities: 

Er zijn goede en slechte soorten belasting. Probeer in overleg met uw leidinggevende en uw opdrachtgever uw werk zo in te richten dat u de vormen van belasting zoveel mogelijk afwisselt en te zware belasting vermijdt. Wat voor soorten lichamelijke belasting zijn er?

Mechanische belasting
Mechanische belasting is de belasting die ontstaat bij tillen en dragen, duwen en trekken, ongunstige werkhouding of het vaak uitvoeren van dezelfde beweging zoals: veel (trappen) lopen, vaak in en uit de auto stappen, veel en lang in de auto zitten, etc. Mechanische overbelasting kan bijvoorbeeld pijnklachten geven aan rug, armen, schouders, nek, knieën en enkels. Of u klachten krijgt hangt af van uw lichaamsafmetingen, uw kracht en uw ervaring. Enkele vormen van mechanische belasting zijn:
Tillen en dragen
Niet alleen oudere werknemers hebben het misschien wel eens meegemaakt. U tilt iets en ‘het schiet verkeerd’. De werknemers die veel tillen en dragen hebben hier vaak een aanvullende cursus voor gehad. Denk hierbij aan de waardetransporteurs. Gewicht speelt een grote rol maar ook de reikafstand en uw eigen lichaamshouding tijdens een til- of draagactie. Vraag gerichte instructie wanneer u veel moet tillen en dragen.
Duwen en trekken
Zware deuren of hekken, pallets, een bureau of zelfs een persoon (horeca of evenementen beveiliging). Hier spelen gewicht en afmeting een rol, maar ook of er een helling is, de ondergrond zacht of hard is en of er wielen (en wat voor soort) onder het te verplaatsen object aanwezig zijn. Ook hiervoor geldt dat wanneer u hier veel mee te maken hebt, u het beste om gerichte instructie kan vragen aan uw leidinggevende.
Ongunstige werkhouding
Hieronder valt: lang of vaak een ongunstige lichaamshouding aannemen waarbij de gewrichten in een afwijkende stand staan. Denk aan scheef zitten, niet rechtop staan of lopen en dit bijvoorbeeld te weinig afwisselen met andere houdingen.
Repeterende bewegingen
Handelingen die u vaak en kort doet, gedurende een lange tijd kunnen overbelasting van de spieren tot gevolg hebben. Dit soort werkzaamheden komen minder vaak voor in de beveiliging. Een voorbeeld hiervan is beeldschermwerk.
Energetische belasting
Vaak buiten adem en oververmoeid raken heet energetische overbelasting. Dit is de belasting die ontstaat wanneer grote spiergroepen langdurig hard moeten werken. Hierdoor wordt er een groter beroep gedaan op uw bloedsomloop, ademhaling en stofwisseling. Gevolg: een snellere hartslag en zweten. Het hart en de longen worden hierdoor zwaarder belast. Hoe hoog de belasting wordt, is afhankelijk van de intensiteit van uw werkzaamheden, hoe lang ze duren en in welke temperatuur u werkt.
Statische belasting
Bij statische belasting verandert uw lichaam (bijna) niet maar wordt het wel belast, zoals bij lang staan of zitten, maar ook lang een gaspedaal ingedrukt houden. Het meest bekende voorbeeld is beeldschermwerk, waarbij de schouders en nek niet bewegen, maar de handen en armen wel. Ook RSI valt hieronder. Er ontstaat bij RSI/CANS een verminderde bloedstroom, waardoor afvalstoffen in de spieren achterblijven. Het negatieve effect blijft lang onopgemerkt omdat u niet het gevoel hebt uw spieren te belasten, maar ze verzuren wel.
Dynamische belasting
Hierbij verandert uw lichaam tijdens het werk steeds van houding. Steeds in beweging zijn in verschillende houdingen, zonder een zware krachtsinspanning te leveren bevordert juist de bloedsomloop en is een positieve manier van belasting!
Belasting door externe factoren
Hierbij kunt u denken aan lawaai, extreme temperaturen, een gebrek aan licht waardoor je lichaam extra belast wordt. Onder deze categorie vallen ook het inademen van gevaarlijke stoffen, bijvoorbeeld het inademen van rook of benzinedampen.
Bioritmische belasting
Vooral nachtdiensten kunnen een aanslag op uw lichaam zijn omdat uw bioritme verstoord raakt. Mensen hebben een vierentwintiguursritme dat gebaseerd is op de afwisseling tussen dag en nacht. Overdag zijn mensen ingesteld op activiteiten en ’s nachts op rust.
Onderbelasting
Rust roest! Uw lichaam raakt gewend aan weinig doen en past zich aan, waardoor onderbelasting ontstaat. Hoe meer u beweegt, hoe gezonder u bent of wordt. Te weinig activiteit verlaagt uw belastbaarheid waardoor u vatbaarder bent voor allerlei lichamelijke klachten.

De verschillende vormen op een rij

De verschillende vormen op een rij: 

Statische belasting:

  • Langdurig staan op het werk
  • Werken met beeldschermen
  • Baliewerk
 
Mechanische belasting:
  • Tillen en dragen op het werk
  • Duwen en trekken
  • Knielen en hurken in het werk
    (fouilleren, clean area maken: voor visiteur)
 
Energetische belasting:
  • Werken bij warmte
  • Werken bij kou
  • Fitheid

Selecteer in de tabel een Oplossing om te bekijken, of maak een selectie voor een printervriendelijke versie of om als PDF op te slaan.

randomness